OTOMOTİV YAN SANAYİ HEDEF ÜLKE ANALİZİ
Otomotiv yan sanayine ilişkin dış ticaret rakamları ışığında ihracatımızda ülkeleri aşağıda yer aldığı üzere gruplamak mümkündür:
- Oturmuş AB pazarları: Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Belçika ve İspanya’nın yer aldığı I. Grup ülkelere otomotiv sektöründe nihai ürünlerde ve yan sanayi ürünlerinde ülkemizin gerek Gümrük Birliği ortaklığına bağlı olarak gerekse coğrafi yakınlık nedeni ile ciddi oranda ihracatı vardır. Öte yandan, söz konusu ülkelere otomotiv sektöründe hemen her kalemde ihracatımız bulunduğundan, kısa ve orta vadede ülkemiz ihracatını radikal düzeyde artırmak olası görünmemektedir. Diğer bir deyişle, söz konusu ülkelere yönelik yurtdışı pazarlama ve tanıtım faaliyetleri ticaret yaratmaktan (trade creation) ziyade mevcut pazar payını korumak ve mümkünse artırmayı hedeflemelidir.
- Gelişen AB pazarları: Polonya, Romanya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Bulgaristan ve Avusturya’nın yer aldığı II. Grup AB ülkeleri ile ülkemiz arasında otomotiv yan sanayi ürünlerinde hali hazırda ticaret olsa da, gerek sayılan ekonomilerin gelişme potansiyeli gerekse ülkemizin I. Grup ülkelere kıyasla bu grupta yer alan ülkelerdeki görece düşük pazar payı anılan ülkeleri yurtdışı tanıtım ve pazarlama faaliyetleri için cazip kılmaktadır.
Gelişmişlik düzeyi, işçi ücretleri, üretim teknolojisi vb. konularda belirli ürünlerde ülkemiz ile rakip konumunda bulunan mezkur ülkeler aynı zamanda üçüncü ülke pazarları için işbirliği imkanları da sunmaktadır.
- Komşu ve Çevre Ülkeler: Rusya, İran, B.A.E., Irak, Cezayir ve İsrail’in yer aldığı III. Grup ülkelere hali hazırda otomotiv yan sanayinde farklı kalemlerde ihracatımız bulunmaktadır. Sayılan ülkelere olan coğrafi ve/veya kültürel yakınlığın etkisi ile ihracatımız artan bir seyir izlemektedir. Son dönemde yaşanan siyasi gelişmeleri takiben, Rusya’nın AB menşeli ürünleri Türk menşeli ürünler ile ikame etmesi olasıdır. Bu anlamda bu grupta yer alan ülkelerden Rusya ciddi bir Pazar potansiyeli arz etmektedir.
- Kuzey Amerika: A.B.D., Kanada ve Meksika’dan oluşan Kuzey Amerika ülkeleri otomotiv sektöründe hem ithalatçı hem de ihracatçı konumundadırlar. Öte yandan NAFTA üyesi olan bu üç ülkenin gerek otomotiv sektöründe gerekse diğer sektörlerdeki dış ticaretlerinin büyük kısmı bölge içinde (intra region) gerçekleşmektedir. AB ile Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı Anlaşması müzakerelerine devam eden ABD otomotiv yan sanayi ürünlerinde Almanya ile beraber en büyük pazarlardan biri konumundadır. Ancak, Kuzey Amerika’ya yönelik olarak planlanan yurtdışı tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde ürün bazında değerlendirme yapmak, NAFTA kapsamında tanınan tavizleri incelemek yerinde olacaktır. Örneğin hava filtrelerinde ülkemizden kayda değer miktarda ithalatı bulun A.B.D., tamponlarda (tampon aksamları vb.) ithalatının çok büyük bir kısmını diğer NAFTA ülkeleri ile Uzak Doğu ülkelerinden yapmaktadır.
Diğer taraftan, Türkiye ile Meksika arasında serbest ticaret anlaşması (STA) imzalanmasına yönelik müzakereler devam etmektedir. Anılan müzakerelerin olumlu sonuçlanması ve STA’nın yürürlüğe girmesi halinde belirli otomotiv yan sanayi ürünlerinde Meksika’nın ciddi bir potansiyel arz edeceğini söylemek mümkündür.
- Güney Amerika: Arjantin, Brezilya ve Şili’nin ülkemizden otomotiv yan sanayi ürünlerinde ithalatı bulunsa da sayılan pazarların ciddi bir potansiyel arz ettiğini söylemek güçtür. Gerek coğrafi uzaklık gerekse belirli ürünlerde ülkemiz ile rakip ekonomiler olmaları nedeni ile Güney Amerika ülkelerine otomotiv yan sanayi ürünlerindeki ihracatımız sınırlı kalmıştır. Arjantin ve Brezilya’nın üyesi olduğu MERCOSUR ülkeleri ile STA imzalanması gündemde olsa da müzakerelere henüz başlanamamış olup, Arjantin’in içinde bulunduğu ekonomik darboğaz nedeni ile de mezkur müzakerelerin yakın zamanda başlaması olası görünmemektedir.
- Uzak Doğu Ülkeleri: Otomotiv ve otomotiv yan sanayinin son derece gelişmiş olduğu, ucuz iş gücü, teknolojik yenilik ve benzeri alanlarda rekabetçi olan Japonya, G.Kore ve ÇHC gibi sanayi ülkelerinden oluşan bu pazarın ülkemiz üreticileri tarafından tam olarak değerlendirildiğini söylemek güçtür. Belirli ürünlerde, fiyat rekabetinin son derece yüksek olduğu bu pazarlarda, ülkemiz ile benzer ekonomiler olarak değerlendirilen Çek Cumhuriyeti, Polonya ve Macaristan gibi ülkelerin belirli ürünlerde pazar payı bulduğu bilinmektedir. Bu anlamda, ürün gamının doğru belirlenmesi kaydı ile Uzak Doğu pazarının otomotiv yan sanayi üreticilerimiz için fırsatlar doğurabileceği değerlendirilmektedir.
Ayrıca, Uzak Doğu ülkeleri kümelenme alanında iyi birer örnek teşkil etmeleri açısından inceleme ve gözlem amaçlı ziyaretler açısından da doğru adresler olacaktır.